Пандемијата COVID-19 предизвика глобална здравствена и економска криза. Катастрофата од овој мистериозен вирус, без разлика дали сакаме ние или не, ќе ја гледаме од првите редови во следните неколку недели.

Некаде во декември и во јануари, започнавме да ги примаме првите информации за непозната болест, малку „посилен“ грип, кој во својот пат на тотална светска доминација, и многу други пред него, се прошири од Кина. Кога пред два месеци бев во Вашингтон, по ходниците со вечерно пиво веќе сериозно ги разгледуваа последиците од коронавирусот и степенот до кој ќе го зафати западниот свет, експлодирајќи во нашето непосредно соседство една недела подоцна, зафаќајќи ги улиците на градовите по кои до неодамна шетавме, е нагласено во студиското резиме на двајца професори од лондонската школа за економија објавено на 24sata.hr.

Некои велат дека COVID-19 е феномен кој се случува еднаш-во-генерација. Со сигурност можеме да кажеме дека ова е катастрофа што се случува еднаш на сто години, и кога ќе заврши, веројатно е дека ќе донесе многу промени за цивилизацијата.

Самиот вирус COVID-19 е многу едноставен и се состои од само четири протеини и парчиња РНК; вкупниот генетски код на целиот вирус е 8кб, отприлика колку и должината на овој текст.

Овој едноставен вирус влегува во нашето тело преку устата, очите или носот и го напаѓа горниот респираторен тракт па некаде до гласните жици, а понекогаш се спушта во белите дробови. Нашето тело, во својот обид за одбрана, често знае претерано да реагира и тогаш  вирусот почнува да ги напаѓа белите дробови. Инфекцијата во особено тешки случаи предизвикува тотална респираторна слабост.

Вирусот се шири низ капките создадени од дишење, кивање и кашлање и може да преживее на различни површини со часови или со денови. Молекулите на сапун успешно и лесно се борат против вирусот па ако сте го допреле вирусот со вашите раце, миењето на рацете  со сапун и вода околу 20 секунди може да го спречи ширењето. Едно заразено лице може да зарази некаде помеѓу 1,6 и 2,4 други луѓе, а се чини дека вирусот несразмерно ги напаѓа мажите.

Голем проблем со лечењето во време на пандемија е и притисокот врз здравствениот систем кој едноставно е ограничен со своите капацитети кои се мерат по бројот на доктори и медицински сестри, кревети а во овој конкретен случај се бројат и респираторите за оние тешко заболените на кои им е потребно помошно дишење и заштитната опрема. 

Покрај тоа, бидејќи болниците се места со голем број на болни и заразни пациенти, се очекува дека инфекциите ќе се шират брзо кај медицинскиот персонал. Додека креветот, просторијата или ходникот можат ефикасно и брзо да се дезинфицираат и да се вратат во својата првобитна функција, заболениот лекар или медицинска сестра тешко може да се замени во нормални времиња кога е преоптоварен системот. Ограничениот капацитет неопходно доведува до тријажа на болните од сериозноста на болеста и на крајот на краиштата, заради недостаток на основни ресурси, квалитетот на третманот се намалува, а за жал страдаат и оние што би се излечиле во некои понормални периоди.

Консензусот на професијата е, според тоа, „срамнување на кривата“, обид да се забави експоненцијалното ширење на епидемијата во максимална мерка. Преведено, тоа се сите мерки на кои сме биле изложени изминативе неколку недели, соодветно наречени „социјално растојание“ и вклучуваат општи забрани на јавни собири, обврска за движење со минимален простор меѓу луѓето и ограничување на времето за движењето за да се спречи заразените лица да добијат области ја шират инфекцијата на други.

Нивелирање на кривата има свои недостатоци бидејќи е потешко да се постигне „групен имунитет“ (и засега не знаеме со сигурност дали некое лице кое некогаш имало КОВИД-19 ќе се разболи повторно или ќе развие траен имунитет), а со тоа и со помалку краткорочни жртви, добиваме повисоки ризици на среден рок, за што се зборуваше во последните неколку дена.

Накратко, тоа значи дека се верува дека ова сузбивање на пандемијата речиси сигурно ќе доведе до уште еден бран на епидемијата, што ќе се случи неколку месеци по завршувањето на оваа пандемија – ситуација што веќе се случи со шпанскиот грип пред сто години. Во наши околности, тоа би значело дека може да се очекува втор бран на крајот на летото, т.е. рана есен.