Од 1994-та до денес се одржале 5 претседателски избори во Македонија и на сите избори без исклучок победник бил кандидатот на партијата на власт, односно никогаш не победил кандидатот на опозицијата. Оваа 2019-та година избирачите по шести пат ќе го бираат шефот на државата на непосредни избори и прашање е дали ќе се повтори правилото пак да победи кандидатот на власта, или опозицијата може да изненади? Или може да се случи бојкот?
-
1994: Киро Глигоров (власт) 715.000, Љубиша Георгиевски 200.000 гласови (излезност 77%)
-
1999: Борис Трајковски (власт) 582.000, Тито Петковски (опозиција) 513.000; (излезност 69%)
-
2004: Б. Црвенковски (власт) 550.000, Сашко Кедев (опозиција) 330.000; (излезност 53,5%)
-
2009: Ѓорге Иванов (власт) 453.000, Љубомир Фрчкоски 265.000; (излезност 42,5%)
-
2014: Ѓорге Иванов (власт) 535.000, Стево Пендаровски 398.000; (излезност 54% гласачи)
Од оваа кратка табела може да се заклучат две работи. Прво, само еднаш се случило кандидатот за претседател да победи со огромна разлика, тоа е случајот со Глигоров во 1994 година. И второ, досега не се случило било кој кандидат од онаа партија што во тој момент е опозиција, да победи на претседателските избори. Тоа што вреди да се напомене се изборите во 1999 година, кога во првиот круг власта беше неединствена и излезе со двајца кандидати, Трајковски (ВМРО-ДПМНЕ) и Васил Тупурковски (ДА), додека СДСМ настапи со Тито Петковски. Тогаш резултатот во првиот круг беше водечки за Петковски кој освои 343.000 гласови, Трајковски 220.000 гласови, додека за Тупурковски гласаа 163.000 избирачи. Но, како резултат на коалицискиот договор со ДПА и со користење на сите други алатки на владата, во вториот круг сепак победи Трајковски како кандидат на власта.
Според изборниот законик треба да гласаат минимум 40% од запишаните избирачи, што е околу 720.000 гласачи, за изборите да бидат успешни. Изборниот циклус од 2004-та година јасно покажува дека дури и со учество на двајца кандидати во вториот круг (Иванов v.s Фрчкоски) не е лесно да се префрли цензусот од 40% излезеност. Тоа става до знаење дека доколку некоја од поголемите партии повика на бојкот, тогаш е многу тешко да се стигне до потребната излезност. Или доколку самите граѓани, јавни личности или здруженија на граѓани повикаат на бојкот на изборите, без разлика дали причината е разочараност од власта или протест кон политичкиот естаблишмент, и во таков случај нема да биде лесно да се стигне до 720.000 излезени гласачи и бојкотот може да ги направи претседателските избори неуспешни.
Под претспоставка изборите за претседател да бидат неуспешни заради немање на 40% цензус, Уставот пропишува дека мора да се организираат нови избори за претседател. По консултациите со повеќе професори по уставно право се дојде до заклучок – недореченост и правна празнина – уставотворците не предвиделе рок до кога мора да се распишат новите претседателски избори ако не се исполни цензусот. Во секој случај, неисполнувањето на цензусот би бил пораз за власта, но исто така и политичка криза која ќе мора да бара излезното решение во заеднички договор за реформа на изб.законик и намалување на цензусот од 40%.
»Вестите на порталот MAGAZIN.MK може да се користат исклучиво за лично информирање. Без писмена дозвола од порталот или посебен договор, не е дозволено превземање, користење или реемитување на вестите, во спротивно ќе следи фактурирање на име "плагијат" во вредност од 20.000 денари.
You must be logged in to post a comment.